Biegunka u prosiąt stanowi jeden z najpoważniejszych problemów w nowoczesnej hodowli świń. Problem ten dotyka szczególnie młode zwierzęta i może prowadzić do znacznych strat ekonomicznych. Występowanie biegunek u prosiąt ma wieloczynnikowe podłoże, a ich przyczyny można podzielić na kilka głównych kategorii.
Zakażenia bakteryjne jako główny sprawca
Zakażenia bakteryjne odpowiadają za większość przypadków biegunek u prosiąt. Najczęstszym sprawcą jest Escherichia coli, a dokładniej jej patogenne szczepy wywołujące kolibakteriozę.
Te bakterie wydzielają enterotoksyny, które prowadzą do gwałtownego odwodnienia organizmu. Kolibakterioza szczególnie zagraża prosiętom w pierwszych dniach życia, kiedy ich układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały. Problem ten często kończy się wysoką śmiertelnością całych miotów.
Równie istotne są zakażenia bakteriami z rodzaju Clostridium. Clostridium perfringens typu A i C oraz Clostridium difficile często atakują prosięta ssące. Te drobnoustroje mogą być przenoszone przez lochy, które często pozostają bezobjawowymi nosicielami bakterii. Taka sytuacja sprawia, że wykrycie źródła zakażenia bywa trudne.
Infekcje wirusowe u najmłodszych prosiąt
Wirusy stanowią kolejną ważną przyczynę problemów trawiennych. Rotawirusy typu A i C często atakują bardzo młode prosięta. Ich układ odpornościowy nie radzi sobie z tym wyzwaniem.
Wirusowe zapalenie żołądka i jelit wywołane przez PEDV i TGEV również powoduje poważne problemy zdrowotne. Te patogeny szczególnie często dotykają zwierzęta w pierwszych tygodniach życia.
Pasożyty
Pierwotniaki z rodzaju Eimeria, znane jako kokcydia, mogą również wywoływać biegunki u prosiąt. Te pasożyty uszkadzają błonę śluzową jelit i zaburzają wchłanianie składników odżywczych. Na szczęście ten typ zakażenia występuje rzadziej niż infekcje bakteryjne czy wirusowe.
Błędy żywieniowe i ich konsekwencje
Niewłaściwe żywienie często prowadzi do zaburzeń trawiennych. Nagłe zmiany paszy, niewłaściwy skład diety lub zbyt duża ilość nieprzystosowanych składników mogą wywołać biegunkę.
Niedobory pokarmowe również odgrywają istotną rolę w rozwoju problemów trawiennych. Wszystkie te czynniki prowadzą do zaburzenia równowagi flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym prosiąt.
Stres jako czynnik wyzwalający
Stres związany z odsadzeniem stanowi jeden z najważniejszych czynników ryzyka. Zmiana środowiska, przenoszenie prosiąt do nowych grup czy gwałtowna zmiana diety często wyzwalają problemy trawienne.
Okres odsadzeniowy jest szczególnie newralgiczny dla zdrowia prosiąt. W tym czasie młode zwierzęta są najbardziej podatne na rozwój problemów trawiennych.
Warunki środowiskowe
Niewłaściwe warunki chowu znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia biegunek. Zbyt niska lub wysoka temperatura, nadmierna wilgotność oraz zła higiena sprzyjają namnażaniu drobnoustrojów chorobotwórczych.
Wysoki poziom stresu środowiskowego dodatkowo osłabia odporność prosiąt i czyni je bardziej podatnymi na infekcje.
Znaczenie siary w pierwszych godzinach życia
Odpowiednia ilość i jakość siary w pierwszych godzinach życia ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia prosiąt. Brak wystarczającej ilości siary lub jej niska jakość prowadzi do niedoborów immunologicznych.
Prosięta, które nie otrzymały odpowiedniej ilości siary, są znacznie bardziej podatne na infekcje i występowanie biegunek. Ten czynnik często decyduje o dalszym rozwoju młodych zwierząt.
Czynniki genetyczne
Niektóre linie świń wykazują większą wrażliwość na zaburzenia trawienne. Aspekty genetyczne mogą predysponować do częstszego występowania zakażeń przewodu pokarmowego.
Hodowcy coraz częściej zwracają uwagę na ten aspekt przy doborze zwierząt reprodukcyjnych.
Konsekwencje ekonomiczne
Biegunki u prosiąt powodują poważne straty ekonomiczne w hodowli. Odwodnienie, zahamowanie wzrostu i uszkodzenie kosmków jelitowych prowadzą do obniżenia przyrostów.
W najcięższych przypadkach biegunki prowadzą do upadków zwierząt, co generuje bezpośrednie straty finansowe. Dodatkowo koszt leczenia i profilaktyki znacznie obciąża budżet gospodarstwa.
Znajomość przyczyn biegunek u prosiąt pozwala hodowcom na skuteczne zapobieganie tym problemom i minimalizowanie strat w hodowli.