Spawacz UDT pełni kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa konstrukcji stalowych i urządzeń technicznych. Do jego zadań należy przeprowadzanie zarówno badań nieniszczących (NDT), jak i niszczących (DT), które pozwalają ocenić jakość spoin i elementów konstrukcyjnych zgodnie z normami i wymaganiami Urzędu Dozoru Technicznego.
Badania nieniszczące (NDT) – ocena bez uszkadzania elementu
Najczęściej stosowaną metodą jest badanie wizualne (VT), polegające na dokładnej ocenie powierzchni spoin i elementów konstrukcyjnych. Pozwala wykryć wady powierzchniowe, takie jak pęknięcia czy nieprawidłowy kształt spoiny.
Badania ultradźwiękowe (UT) umożliwiają wykrywanie nieciągłości wewnętrznych, mikropęknięć i odkształceń – nawet tych niewidocznych z zewnątrz. To precyzyjna metoda do kontroli jakości głęboko położonych spoin.
W przypadku materiałów ferromagnetycznych stosuje się badania magnetyczno-proszkowe (MT), które wykrywają pęknięcia powierzchniowe i podpowierzchniowe dzięki użyciu proszku magnetycznego i pola magnetycznego.
Badania penetracyjne (PT) pozwalają z kolei ujawnić powierzchniowe wady materiału – ciecz penetracyjna wnika w szczeliny, a specjalny wywoływacz umożliwia ich uwidocznienie.
Badania niszczące (DT) – analiza wytrzymałości
Badania niszczące służą ocenie właściwości mechanicznych materiałów. Próby zginania sprawdzają plastyczność i ciągliwość spoiny, a próby twardości mierzą odporność na odkształcenia plastyczne.
Próby rozciągania oceniają wytrzymałość połączenia na działanie sił rozciągających. Z kolei próby łamania i udarności pokazują, jak materiał zachowuje się w warunkach dynamicznych obciążeń i ewentualnych wstrząsów.
Standardy, uprawnienia i dokumentacja
Spawacz UDT pracuje zgodnie z normami PN-EN ISO (np. 15609, 15610, 15614) oraz wewnętrznymi przepisami UDT. Musi posiadać odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia, obejmujące m.in. technologię spawania, materiałoznawstwo i znajomość procedur kontrolnych.
Wszystkie wyniki badań są skrupulatnie dokumentowane – raporty te są niezbędne przy odbiorze technicznym konstrukcji i stanowią podstawę do dopuszczenia ich do eksploatacji.
Dzięki połączeniu różnych metod badawczych spawacze UDT są w stanie precyzyjnie ocenić jakość połączeń spawanych i zapewnić bezpieczeństwo konstrukcji przez długie lata użytkowania.
